یکی از دستگاههایی که در کارخانههای آهن و فولاد از آن برای شکلدهی فلزات استفاده میشود، دستگاه نورد گرم می باشد . از دستگاه نورد گرم بیشتر برای تولید تختال از شمشهای فلزی استفاده می شود. این دستگاه به دستگاه نورد شمشه نیز مشهور است.
یکی از دستگاههایی که در کارخانههای آهن و فولاد از آن برای شکلدهی فلزات استفاده میشود، دستگاه نورد گرم می باشد . از دستگاه نورد گرم بیشتر برای تولید تختال از شمشهای فلزی استفاده می شود. این دستگاه به دستگاه نورد شمشه نیز مشهور است. ازآنجاییکه از نام این دستگاه مشخص است دستگاه نورد گرم در صنایع فلزات برای فرایند نورد گرم مورداستفاده قرار میگیرد.
انواع محصولات از قبیل تیرآهن و نبشی با مقاطع مختلف بهوسیله فرایند نورد تولید میشوند. معمولاً این روش با فرایند فورجینگ در رقابت بوده وبرتری هرکدام بستگی به پیشرفتهتر بودن تکنولوژی آن دارد، ولی بهطورکلی ازنظر حجم و کمیت تولیدات، فرایند نورد در مقام اول پروسههای شکل دادن فلزات قرار دارد.
از دستگاههای نورد گرم بهطور بسیار گستردهای برای گرم کاری بسیاری از فلزات و آلیاژها، در اندازههای بسیار متنوع استفاده میشود.نورد با دستگاه نورد گرم قابلیت تغییر شکل خیلی بالایی دارد. از آنجایی که در اثر تبلور مجدد، استحکام تسلیم بهطور قابلملاحظهای کاهش مییابد، لذا نیروی لازم برای فرایند نورد قطعات بزرگ در فرایند نورد گرم افت محسوسی دارد.
در ابتدا شمشها وارد کورههایی میشوند که دمایشان تا ۱۱۰۰ درجه سانتی گراد رسیده است. برای این کار شمشها را توسط یک جک هیدرولیکی در ردیفهای مشخص به داخل کورهها هدایت میشوند و هنگامیکه شمشها در داخل کوره قرار گرفتند بهوسیلهی جریانات گرد آبی در دمای ۱۱۰۰ سانتی گراد جهت نورد آماده میشوند.
بعد از رسیدن شمشها به دمای موردنظر جهت نورد به خط تولید ارسال میشوند سپس شمشهای پختهشده روی رولها قرار میگیرند و بهطرف مرحله رافینگ هدایت میشوند. مرحله رافینگ مرحلهای است که در سه مرحله از قطر شمشها کاسته و به طول آن میافزاید. بعد از مرحلهی رافینگ (استند) ها (قفسههای نورد) قرار دارند که این مرحله متشکل از ۱۰-۱۸ تا استند با کالیبر مشخص است.
در مرحله آخر نورد نیز قسمت قیچی متراژ جهت برش محصولات تولیدشده در طولهای مشخص بکار برده میشود، سپس محصولات تولیدی در زیر گیوتینهای بستهبندی به طول ۱۲ متری طبق استاندارد برش دادهشده و در مرحله آخر بهصورت بندیل هایی با وزن مشخص بستهبندی میشوند.
در قفسههای دوغلتکی،غلتکها دوطرفه میچرخند به صورتی که با تغییر دادن جهت حرکت غلتکها ضخامت قطعه دررفت و برگشت قابل کاهش است.موازی بودن محور غلتکها و تغییر شکل دادن آنها در امتداد حرکت عمومی قطعه و عمود غلتکها از مشخصههای بارز در این روش است و چون تغییر شکل در امتداد طول است آن را نورد طولی نام گذاشتهاند.در صنعت و حتی کارگاههای کوچک از این روش شکلدهی استفاده میکنند.
دستگاهی که کار نورد گرم را انجام میدهد متشکل از دو غلتک دو جهته با قطری بیش از ۶۰ تا ۱۴۰ سانتیمتر است.دما مهمترین فرآیندی است که نورد گرم را از نورد سرد جدا میکند. از غلتکهایی با طرح مخصوصی برای تولید محصولات گرم نوردیده طویل با مقاطع مختلف از قبیل گرد ، ششضلعی ، ناودانی ، نبشی ، تیرآهن ، استفاده میشود.
دستگاه نورد از اجزایی چون قفسه نورد، غلتکها، یاتاقانها، محفظهای برای محافظت از این قطعات و نیرویی محرک برای به حرکت درآوردن غلتکها تشکیلشده است. همچنین تجهیزات مکانیکی و الکتریکی برای کنترل کردن تنظیم نیرو و نیز سرعت دورانی غلتکها نیز از اجزای دستگاه نورد است.
در استفاده از دستگاه نورد گرم باید به نکاتی توجه کرد تا بتوان علاوه بر اینکه فرایند نورد را بهخوبی انجام داد سلامت دستگاه را نیز حفظ نمود. یکی از این نکات این است که مشخصات دما باید از مرحله ذوب تا تولید محصول نهایی بهطور منظم بررسی گردد. نکته دوم این است که شما برای به حداقل رساندن ضرر و زیان باید هر یک از مراحل پردازش را با یکدیگر هماهنگ کنید.
اما یکی از مهمترین نکات انتخاب بهترین مواد خام و مورداستفاده و سرویس و نگهداری مداوم توسط بخش نگهداری است. تمامی نکات ذکرشده در جهت بهینهسازی و بهترین بهرهوری از فرایند نورد گرم است.
منبع: گروه تامین محتوای فولاد ۲۴